Bizans'tan Survivor'a izolasyon mesajları

Yine bir Survivior bitti, Bizans gideli ise çok oluyor ve hayat devam ediyor...

İzole olan insanlar kendi ritüellerini kendileri oluşturuyor. İzolasyon ister gönüllü olsun ister zorunlu, Bizans'ta da bu böyleydi Survivor'da da böyle olmaya devam ediyor.

İnsanlar Survivor'da kendi istekleriyle ülkelerinden hayli uzak bir adada, yarışmanın gidişine göre belki de aylarca devam edecek bir izolasyona giriyorlar. Bu süre zarfında da kendi ritüellerini, kendi yaşam tarzlarını oluşturuyorlar. 

Survivor 2017'nin Gönüllüler takımındaki yarışmacılarından Berna'nın 'kelebek' hikayesi buna güzel bir örnek aslında. Adaya veda ettiği açıklanan Berna adadaki son açıklamasında, oynanan ve ucunda yarışmacılar için değerli olan ödüllerin olduğu yarışmalardan bazılarının öncesinde yanlarına kelebeklerin geldiğini ve kelebeklerin geldiği zamanki yarışmaları kazandıklarını anlatır. Elenmesinden bir süre önce ise takım arkadaşı Ogeday'ın bir kelebeğin üzerine oturarak onu bilmeden öldürdüğünü ağlamaklı bir sesle sözlerine ekler. Kelebek ölür ve Berna adaya veda eder. Normalde insanın çok da anlam yüklemeyeceği olaylar böylesi izole ortamlarda adeta birer mesaja dönüşebiliyor.

BİZANS İZOLASYONU

Hayatları Survivor gibi bir oyun olmasa da Bizanslılar da aslında izole bir hayat yaşıyordu. Ortodoks olan Konstantinopolis merkezli Bizans ile Katolik olan Roma arasındaki sürtüşme Latinlerin 1204 yılında Konstantinopolis'i işgaline kadar varmıştır. 

527-565 yılları arasında Bizans tahtında oturan İmparator I. Justinianos'un İtalya, Ravenna'daki San Vitale Bazilikası'ndaki mozaiğinde erguvan rengi vurgusu dikkat çekiyor.

Genel manada Avrupa'nın bir parçası olarak görülmeyen Bizans'ın gücünü kaybetmesi ve topraklarını büyük oranda kaybetmesi bu izolasyonu daha da ağırlaştırmıştır. Bu şartlar altında Bizanslılar asırların getirdiği birikimle kendi ritüellerini adeta damıtarak ortaya çıkarmışlardı. Tabi ki daha çok dini motifler taşıyan bu ritüellerin bir kısmı zamanla değişmiş ya da yok olmuştur. Ancak bazıları Osmanlı'yı da aşarak günümüze kadar ulaşmayı başarmıştır.

Bu duruma örnek olarak ise Türk sanat müziğinin Bizans müziği ile olan benzeşmesi ve Bizans'ta imparator çocuklarının doğduğu saraydaki odanın rengi olan erguvan renginin halen İstanbul'un simgelerinden biri olmaya devam etmesini gösterebiliriz.

Bizans'ın dışlanmışlığı ve zorunlu izolasyonu hakkında Bizanslılar kitabının yazarı Averil Camorun'un bu satıları da bir örnek teşkil etmektedir:  

Edward Gibson ve ondan sonraki diğer pek çok yazarı dikkate alan bizler, Bizanslıların kaderine terk edilmiş olduklarını bildiğimizi sanırız. Bu bildik senaryoya göre, Palaiologos dönemindeki küçük Konstantinopolis halkı kahramanca ve trajik bir biçimde sonunu beklemekteydi; bir zamanların devasa imparatorluğundan geriye kalan parça kuşatılmıştı ve asla başarı kazanamazdı. Palaiologos döneminde başlayarak 1261 ile 1453 yılları arasında sürdüğü varsayılan çöküşten hala bahseden pek çok kitap, imparatorluk tarihindeki bu son aşamanın, sürgündeki imparatorun Konstantinopolis'e dönmesi gibi başarıyla açıldığını ve Bizans tarihindeki en parlak kültürel eserlerden bazılarının bu dönemde üretilmiş olduğunu unutur. Bizans'ın 14. ve 15. yüzyılda karşılaştığı zorluklar, önemli bir dereceye kadar, kendisini çevreleyen dünyadaki çarpıcı tarihsel gelişimlerin bir sonucuydu. Yine de Bizans'ın Batılı eleştirmenleri hala, imparatorluğun geleceğinin Avrupa Aydınlanması'na yol açmış olan Batı tarzı bir Rönesans'ta yatmadığını iddia etme eğilimindedirler. Onlara göre Bizans'ın kaderi, Avrupa'nın meşhur hasta adamının ataları ve doğunun temsilcileri olan Türkler tarafından yok edilmekti. Yunanca elyazmalarını ve Yunan öğrenimini İtalya'ya taşıyıp Batı'da Yunan hümanizminin 'rönesansını' (yeniden doğuş) mümkün kılanlar, Bizanslı bilgin ve din adamlarıydı. Yine de Konstantinopolis'in son günlerinde yaşanan ıstırap ve 29 Mayıs 1453'teki nihai saldırının hemen öncesinde Ayasofya'da düzenlenen son ayin, Bizans'a dair en etkili eserlerin büyük bir bölümünde, son Bizanslıları romantik başarısızlık damgasıyla ilelebet lekeledi.